یبوست در شیرخواران و کودکان
یبوست در شیرخواران و کودکان
یبوست در کودکان بسیار شایع است، به طوری که سه درصد کودکانی که به پزشک یا به درمانگاه ها مراجعه می کنند، به علت یبوست است. موقعی کودک مبتلا به یبوست است که دفع مدفوع او هر چند روز یک بار دفع می شود و مدفوع هنگام دفع، خشک و سخت و دفع آن موجب ناراحتی و رنج کودک می گردد.
پیشنهاد فروشگاه اینترنتی سیسمونی و اسباب بازی بیبی پرو: بررسی بیست سیسمونی نوزاد
به طور طبیعی تعداد دفعات دفع مدفوع در سال اول تولد ۴ نوبت در روز و در یک سالگی، دو نوبت و در چهار سالگی یک نوبت می باشد. این تعداد در همه کودکان یکسان نیست، به طوری که در دوران نوزادی (۳۰ روز اول تولد) نوزاد ممکن است پس از هر نوبت شیر خوردن، یک نوبت مدفوع دفع کند یا کودک در هفته های بعد، هر هفته یک نوبت مدفوع کند، ولی مدفوع او نرم باشد. این حالات طبیعی است. یک کودک سالم ممکن است هر روز در یک ساعت معین مدفوع کند یا هر روز دفع کند ولی ساعت مشخصی نداشته باشد، یا یک روز در میان دفع مدفوع نرم داشته باشد. سیسمونی تمام این حالات طبیعی است. کودکانی که از شیر مادر تغذیه می شوند، ممکن است هر روز چندین بار مدفوع کنند یا هر ۵ تا ۷ روز یک بار دفع مدفوع داشته باشند، ولی اگر مدفوع موقع دفع نرم باشد و به راحتی دفع شود، طبیعی است و یبوست نیست. کودکانی که از شیر خشک می شوند، معمولا مدفوع آن ها سفت است و این حالت طبیعی است.
بعضی مادران تصور می کنند کودکشان یبوست دارد و هر روز به کودک خود داروی ملین می دهند یا کودک را تنقیه می کنند و تصور می کنند کودک دچار یبوست است، در حالی که با توجه به تغذیه کودک، مدفوع او طبیعی است و یبوست ندارد. سیسمونی همان طوری که قد، وزن و زمان شروع حرف زدن کودکان با یکدیگر تفاوت دارد، عادت دفع مدفوع و خصوصیات مدفوع نیز در کودکان متفاوت می باشد.
اگر مدفوع کودک خشک است و هنگام دفع، او را آزار می دهد و مدفوع آن قدر خشک است که در موقع دفع، مقعد کودک را زخم می کند و حتی خون می اندازد، در چنین حالتی کودک یبوست دارد و باید علت را جستجو کرد.
علایم ناشی از یبوست:
اگر کودک دچار یبوست گردد، سبب می شود که:
کودک دچار دردهای شکمی مکرر گردد.
اشتهای او کم شود و رشد او مختل گردد.
کودک شلوار خود را بدون آگاهی کثیف کند.
تشخیص یبوست:
پزشک با گرفتن شرح حال از والدین در مورد رفتار کودک، تغذیه او و انجام معاینه شکم و مقعد، یبوست
و علت آن را تشخیص می دهد (بدون این که به هیچ گونه آزمایشی از قبیل رادیوگرافی، کولونوسکوپی یا نمونه برداری از روده های کودک نیاز باشد).
علل یبوست
کمبود شیر مادر و ندادن مواد غذایی اضافی به کودک: در شش ماه دوم تولد، اگر شیر مادر کم باشد و مواد غذایی که جذب نمی شود مانند سبزی ها و میوه ها به کودک داده نشود، کودک مبتلا به یبوست می گردد.
در کودکان بزرگ تر: نوشیدن مقدار زیاد شیر گاو یا شیر پاستوریزه و نخوردن موادی که هضم و جذب نمی شوند مانند میوه ها و سبزی ها، سبب یبوست کودک می گردد.
انجام نگرفتن واکنش رفلکس تخلیه و ماندن مدفوع به مدت طولانی در روده ها: تخلیه راست روده و دفع مدفوع نتیجه رفلکس تخلیه است. یعنی زمانی که کودک احساس می کند که ناحیه راست روده او پر است، این حس از راه رشته های عصبی به مغز انتقال می یابد، سپس محرک عصبی از راه رشته های عصبی برگشت داده می شود و سبب شل شدن عضله اسفنکتر مقعد و انقباض عضلات شکم و کف لگن می گردد و مدفوع دفع می شود. سیسمونی این رفلکس ممکن است در نتیجه ی عوامل روانی انجام نگیرد یا به علت این که کودک ساعت ها مشغول بازی یا تماشای تلویزیون است یا مدت طولانی در اتومبیل نشسته، انجام نگیرد و کودک مدفوع دفع نکند. اگر مدفوع ساعت ها در راست روده بماند، آب آن جذب می شود و خشک می گردد و در موقع دفع به علت خشکی سبب درد و ناراحتی کودک می گردد. روزهای بعد، کودک به علت درد و ناراحتی روز قبل، از دفع مدفوع خودداری می کند و یک حلقه معیوب به وجود خواهد آمد. بعضی از مواقع ممکن است مدفوع خشک و سفت در راست روده و مقعد جمع شود و از اطراف آن بدون اراده و آگاهی دفع شود و کودک در شلوار خود مدفوع کند.
اگر کودک یک نوبت مدفوع خشک کند، ممکن است مقعد ترک بخورد و سوزش و درد ایجاد کند و سبب شود که کودک از دفع مدفوع خودداری نماید. سیسمونی در این صورت مدفوع در انتهای رود خواهد ماند و کودک مبتلا به یبوست می گردد.
اگر کودک دچار کم کاری غده تیروئید باشد یا داروهایی که حرکات روده را کم می کند، مصرف کند دچار یبوست می گردد.
بیماری هیرشپرینگ: یکی از علل نادر یبوست در کودکان، بیماری هیرشپرینگ است (یک نفر در هر ۵۰۰۰ نفر) که بیشتر در پسرها وجود دارد، در این بیماری به طور خلقتی قسمتی از روده بزرگ فاقد سلول های عصبی می باشد و روده نمی تواند عمل عبور مواد غذایی را انجام دهد و کودک دچار یبوست می گردد. تشخیص و درمان این بیماری بر عهده متخصص کودکان می باشد.
درمان یبوست:
درمان یبوست مزمن شامل: ۱- آموزش والدین و کودک در مورد مشکل بیمار ۲- خالی کردن روده ها از مدفوع تراکم یافته ۳- رژیم غذایی مناسب ۴- درمان رفتاری خانواده و کودک؛ این اقدامات باید توسط پزشکان متخصص انجام گیرد.
پیشگیری از یبوست:
مادر باید با توجه به نکات ذکر شده، کودک را همیشه برای دفع مدفوع آماده سازد و زمان دفع مدفوع را به او یاد آوری کند. سیسمونی بعضی از کودکان هنگامی که بیرون از خانه می باشند، برای دفع مدفوع ناراحت هستند. مادر باید ترتیبی دهد که کودک قبل از خروج از خانه مدفوع کند و یا اگر امکان دارد هنگام دفع مدفوع را به جای صبح به عصر یعنی موقعی که کودک به خانه برمی گردد و فرصت زیادتری دارد، بیندازد تا واکنش تخلیه در یک زمان معین انجام گیرد و کودک مدفوع کند. هم چنین مادر باید ترتیبی دهد که کودک بتواند راحت و آسان شلوار خود را درآورد.
رژیم غذایی کودک باید همیشه دارای مقادیری از مواد غذایی جذب نشدنی مانند سبزیجات و میوه جات باشد. از دادن شیر گاو یا پاستوریزه به مقدار زیاد و ایجاد عادت به نوشیدن شیر جلوگیری نمایید و به کودکان اجازه ندهید بیش از حد برنج، آجیل، شیرینی و شکلات بخورند.
اگر مدفوع کودک به تدریج سفت و خشک گردید، مادر باید رژیم غذایی کودک را بلافاصله تغییر دهد و اگر کودک برای دفع مدفوع تنبلی می کند، باید به او یادآوری کند. اگر مقعد کودک شد، باید آن را به طور مرتب بشوئید و کودک را هر روز در لگن یا وان آب گرم قرار دهید. سیسمونی اگر ضرورت پیدا کند باید برای فقط چند روز هر بار یک نوبت به کودک داروی ملین مانند شیر منیزیم (Magnesium Hydroxide) بدهید. مادر هیچ گاه نباید به طور مکرر شیاف مصرف کند یا هر روز به او ملین بدهد، زیرا ضررهائی که از تنقیه ها و شیاف های مکرر و داروهای ملین ایجاد می شود، به مراتب بیشتر از منافع آن است.
اگر همراه یبوست، دردهای شکمی، دفع خون همراه مدفوع، دفع بدون اراده مدفوع یا علایم دیگری وجود دارد، باید کودک به وسیله پزشک معاینه گردد و اقدامات لازم جهت تشخیص انجام گیرد.
پیشنهاد فروشگاه اینترنتی سیسمونی و اسباب بازی بیبی پرو: بررسی بیست سیسمونی نوزاد
