سه ویتامین مهم در دوران بارداری
لازمه داشتن یک کودک سالم، سالم بودن مادر است. بسیاری از ویتامین ها اثرات بسیار مهمی در بارداری مطلوب و سلامت مادر و جنین دارند. در بیشتر موارد تأمین این ویتامین ها از طریق رژیم غذایی مقدور است، اما در شرایط خاص از مکمل های ویتامین-مواد معدنی استفاده می شود. در این بحث به سه ویتامین اسید فولیک، ویتامین D و ویتامین A اشاره می شود.
یکی از مهم ترین ویتامین ها در زمان بارداری (خاصه اوایل) و قبل از آن اسید فولیک است. اسید فولیک که فولات نیز نامیده می شود، یکی از ویتامین های گروه B است. این ویتامین عمدتا در سبزیجات برگ سبز مانند کلم و اسفناج، حبوبات و مغزها وجود دارد. اسید فولیک در تولید و تقسیم سلول ها از جمله سلول های قرمز خونی نقش دارد. کمبود اسید فولیک در زمان بارداری ممکن است باعث نقص لوله عصبی در جنین شود. نوزادان مبتلا به این بیماری ممکن است عمر کوتاهی داشته باشند و یا تا آخر عمر ناتوان باشند.
نقص لوله عصبی عمدتا در ۲۸ روز اول بارداری ایجاد می شود، زمانی که احتمال دارد مادر از بارداری خود بی اطلاع باشد. به همین دلیل مهم است که تمام زنان در سنین باروری به ویژه زنانی که قصد بارداری دارند اسیدفولیک کافی مصرف کنند.
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها (CDC) توصیه می کند که تمام زنان در سنین باروری روزانه ۴۰۰ میکروگرم از این ویتامین دریافت کنند. مصرف مقدار کافی اسید فولیک ۳ ماه پیش از بارداری بسیار مهم است. مقدار توصیه شده در زمان بارداری ۶۰۰ میکروگرم در روز است که ۲۰۰ میکروگرم پیش از قبل از بارداری است.
ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است که در کبد ذخیره می شود و برای رشد دستگاه های مختلف جنین مانند چشم، شش ها، استخوان ها و سیستم عصبی مرکزی لازم است. به علاوه این ویتامین به مقاومت در برابر عفونت ها نیز کمک می کند. این ویتامین در منابع حیوانی مانند تخم مرغ، شیر و جگر وجود دارد. پیش ساز این ویتامین نیز در میوه ها و سبزیجات یافت می شود. مقدار توصیه شده برای ویتامین آ، ۷۷۰ میکروگرم RAES (تقریبا ۲۵۶۵ IU) برای زنان باردار و غیر باردار است. ذخایر ویتامین A مادر به آسانی جوابگوی نیاز جنین است. کمبود ویتامین A در حیوانات می تواند باعث مشکلات جنینی شود، اما در انسان موارد مشابه دیده نشده است. از سوی دیگر دریافت بیش از حد ویتامین A در دوران بارداری خطرناک است. خانم هایی که از مشابه های ویتامین A مانند اکیوتان برای آکنه استفاده می کنند در خطر قرار دارند.
مقدار روزانه ۲۰۰ IU ویتامین D در بارداری و قبل آن توصیه می شود. مهم ترین نقش شناخته شده این ویتامین کمک به تعادل و جذب کلسیم است، اما اخیرا مطالعات نشان داده اند که در نمو مغز و دستگاه ایمنی جنین و پیشگیری از بسیاری بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع ۱ و MS در سنین بعدی نیز نقش دارد. از سوی دیگر کمبود این ویتامین در مادر باردار خطر بروز فشار خون بالا و پرده اکلامپسی را افزایش می دهد. منابع غذایی ویتامین D بسیار ناچیز هستند، منبع اصلی ویتامین ماهی های چرب مانند ساردین و سالمون است. مقدار کمی نیز در تخم مرغ و کره وجود دارد. در بسیاری از کشورها مواد غذایی مانند شیر و مارگارین با این ویتامین غنی می شوند. قرار گرفتن در شرایط مناسب در معرض نور آفتاب به سنتز پوستی ویتامین D کمک می کند. حتما در مورد لزوم مصرف مکمل ویتامین D در این دوران با پزشک و متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
یادآوری :
در برخی موارد که تأمین نیازهای مادر از طریق رژیم غذایی امکان پذیر نیست، مصرف مکمل ضرورت دارد. با این حال حتما باید در مورد لزوم استفاده و مقدار آن با پزشک و متخصص تغذیه مشورت شود. توصیه می شود خانم هایی که قصد باداری دارند از دست کم ۳ ماه قبل به دریافت ریز مغذی ها بیشتر توجه کنند تا در حد امکان با سلامت کامل وارد دوران مهم بارداری شوند.
